بخش سوم  مشکلات جاجرم – حاج قاسم تنها خبر نگار مستقل جاجرمی

خرده مالکی و مشکل دریافت تسهیلات، موانع اجرای طرح های آبیاری نوین در جاجرم

لوله گذاری کانال های خاکی درجاجرم2 دهه طول می کشد

بخش عمده ای از منابع محدود آب شیرین به مصرف کشاورزی می رسد، اما بهره وری پایین در این بخش علاوه بر این که سطح درآمد بهره برداران را کاهش می دهد، به اتلاف این منابع ارزشمند منجر می شود.با توجه به اقلیم خشک و کویری بسیاری از مناطق شهرستان جاجرم و از سوی دیگر، وابستگی معیشتی بسیاری از مردم این خطه به فعالیت های کشاورزی، اهمیت موضوع مدیریت بهینه منابع آب دو چندان می شود. سیلاب های بهاری اخیر در بخش هایی از این شهرستان که به شکل خروج منابع آب بدون استفاده مطلوب از آن جلوه گر شد، بار دیگر این دغدغه تاریخی کشاورزان منطقه را یادآور شد.یکی از راه های افزایش بازده مصرف آب در بخش کشاورزی، اجرای طرح های آبیاری تحت فشار است که از جمله مزایای آن می توان به صرفه جویی در مصرف این ماده حیاتی و امکان افزایش سطح زیر کشت محصولات با استفاده از آب صرفه جویی شده اشاره کرد. اجرای این طرح ها همچنین در بهبود نتایج کوددهی و سم پاشی تأثیر بسزایی دارد. کاربرد گسترده روش های قدیمی آبیاری اراضی زراعی و باغی باعث شده است که بخش عمده ای از منابع آب سفره های زیرزمینی هدر رود که خطری برای ادامه حیات فعالیت های کشاورزی در نسل های آینده محسوب می شود.طبق گفته یک مسئول اکنون 500 کیلومتر کانال خاکی انتقال آب در شهرستان جاجرم وجود دارد که سالانه 15 تا   25 کیلومتر آن لوله گذاری می شود که بر این اساس حداقل 2 دهه طول می کشد تا این کانال های خاکی لوله گذاری شود. از سوی دیگر، مشکلات موجود در دریافت تسهیلات بانکی نیز در روند اجرای طرح های نوین آبیاری در مزارع شهرستان مانع ایجاد کرده است.«رضاپور» یکی از کشاورزان بخش شوقان می گوید: اگر کسی نتواند شرایط لازم برای اجرای آبیاری تحت فشار را فراهم کند، برای مجهز کردن اراضی کشاورزی خود به آبیاری تحت فشار از طریق تسهیلات بانکی با مشکلات زیادی مواجه می شود. یکی دیگر از کشاورزان می گوید: برای برقی کردن چاه آب کشاورزی با مشکل مواجه هستم و تا زمانی که این مشکل برطرف نشود، نمی توانم از سیستم آبیاری تحت فشار استفاده کنم.«ابراهیم خراشاهی» بیان می کند: به مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان هم مراجعه کرده ام، اما مراحل اداری آن خیلی طول می کشد و به این ترتیب، کشت بهاره امسال را از دست می دهم  .

زیان کشاورزان از تأخیر در اعطای وام های مصوب

کشاورز دیگری از بخش مرکزی شهرستان می گوید: قصد دارم 3 هکتار از اراضی پسته خود را به سامانه آبیاری قطره ای مجهز کنم ولی طولانی شدن روند اداری آن مرا دچار مشکل کرده است چون قیمت ها هر روز بالا می رود. «شفاعی» اضافه می کند: از زمان تصویب این وام 6 ماه گذشته و در این مدت لوازم آبیاری تحت فشار 30 درصد گران تر شده است اما حتی هنوز هم برای پرداخت وام امروز و فردا می کنند. وی تصریح می کند: دولت باید به قشر محروم جامعه که کشاورزان هستند، کمک کند و با تسهیلات خود مردم را به گسترش طرح های آبیاری تشویق کند. وی با اظهار گلایه از طولانی شدن مراحل اداری اجرای این طرح ها عنوان می کند: کشاورزان نگران هستند که هزینه های صرف شده در این راه جواب ندهد  .

اولویت با مدیریت منابع آب محدود شهرستان است

بخش کشاورزی در جاجرم در کنار بخش های صنعت، معدن و بازرگانی از اهمیت به سزایی برخوردار است، به گونه ای که سهم آن در اشتغال 20 تا 25 درصد ذکر شده است.مدیر جهاد کشاورزی جاجرم ضمن بیان این مطلب، اولویت های سال جاری این مدیریت را اجرای آبیاری تحت فشار در سطح   400 هکتار، اجرای طرح های انتقال آب به طول 60 کیلومتر با اعتباری معادل   15 میلیارد ریال، تسطیح اراضی، مرمت 20 رشته قنات با اعتبار 4 میلیارد ریال و احداث 2 بند انحرافی در شهرستان با اعتبار 24 میلیارد ریال دانست.«علی اصغر کلانتری» تأکید می کند: مهم ترین اولویت ما مدیریت منابع آب است و آبی که از چشمه، چاه و رودخانه می آید، باید با کمترین هدر رفت به مزرعه انتقال یابد و با استفاده از شیوه های نوین آبیاری به مصرف برسد. وی تصریح می کند: در شهرستان جاجرم به ویژه مناطقی که در مجاورت کویر قرار دارد، منابع آبی ارزشمند است و باید در مصرف این منابع صرفه جویی شود.وی خاطر نشان می کند: سال گذشته سهمیه اعتبارات آبیاری تحت فشار جاجرم 15 میلیارد ریال تعیین شده بود که متقاضیان اجرای این طرح ها برای استفاده از این تسهیلات به بانک عامل معرفی شدند. وی اظهار می کند: در حال حاضر 200 هکتار زمین سبز آماده تجهیز شدن به سامانه آبیاری تحت فشار است. وی بیان می کند  : سال گذشته 35 کیلومتر کانال انتقال آب در شهرستان از محل اعتبارات شورای عالی آب و تملک دارایی های استان با صرف هزینه ای حدود 6 میلیارد ریال، احداث و 12 طرح آبیاری تحت فشار در سطح 245 هکتار اجرا شد.

85 درصد هزینه را دولت می دهد

«کلانتری» با اشاره به مشکل کشاورزان در تأمین منابع مالی اجرای این طرح ها عنوان می کند: تا ابتدای سال گذشته فقط 50 درصد هزینه اجرای آبیاری تحت فشار به صورت کمک های بلاعوض به متقاضیان پرداخت می شد اما این رقم از سال گذشته به 85 درصد افزایش پیدا کرده است.وی اذعان می کند: در حال حاضر 500 کیلومتر کانال خاکی انتقال آب در شهرستان وجود دارد که برای جلوگیری از هدر رفت آن باید لوله گذاری شود اما به دلیل کمبود اعتبارات، سالانه به طور میانگین 15 تا 25 کیلومتر لوله گذاری یا کانال کشی اجرا می شود.

تشکیل تعاونی های کشاورزی، راه حل مسئله

مدیر جهاد کشاورزی جاجرم یکی از مشکلات عمده کشاورزان این شهرستان را خرده مالکی عنوان می کند و می گوید: متأسفانه با وجود آن که 85 درصد هزینه اجرای طرح های آبیاری نوین به شکل بلاعوض در اختیار کشاورزان قرار می گیرد، اما گستردگی خرده مالکی در شهرستان باعث می شود که شرایط لازم برای اجرای طرح ها فراهم نشود و در جذب این اعتبارات دچار مشکل شویم و از سوی دیگر، تأمین وثیقه مورد قبول بانک هم برای بعضی کشاورزان دشوار است.وی یکی از راهکارهای حل این مشکل را تشکیل شرکت های تعاونی کشاورزی برای یکپارچه سازی اراضی بر می شمرد و می گوید: از این طریق می توان اعتبارات بیشتری جذب کرد و خدمات خوبی به کشاورزان عرضه کرد.