اعلام خبر تقسیم شهرستان جاجرم به دو شهرستان را – اگرچه غیر رسمی- از جنبه های مختلف می توان بررسی نمود. نکته اول نحوه اعلام این خبر است که عکس العملهای متفاوتی را بین مردم ایجاد نموده است. عده ای آن را قطعی دانسته و خود را پیروز معرکه قلمداد می کنند و عده ای آن را حرکتی تبلیغاتی برای سفر آتی ریاست محترم جمهوری به منطقه می دانند؛ عده ای دیگر آن را نه پیروزی بلکه یک راه حل از میان بسیار راه حلهای موجود برای حل این معضل می دانند که لزوماً بهترین انتخاب نبوده بلکه با نگاه برد-برد برای دو طرف مناقشه در شرایط یکسان-که نیستند-ارائه شده است.

به هر حال آنچه که واضح است این نوع اعلام با پشتوانه تجربه سفرهای استانی دور اول- به خصوص استان فارس و جریانات تقسیمات کشوری- صورت گرفته تا قبل از اعلام رسمی، بازخوردی از عکس العملهای منطقه به مسئولین تصمیم گیر رسانده شود. اگرچه رویکرد استفاده از تجربیات، رویکردی پسندیده است ولی آیا بهتر نبود تعاملی بهتر بین نمایندگان محلی مردم و مسئولین تصمیم گیر در حل موضوع ایجاد می شد تا مردم از دور باطل سعی و خطای مدیریتی در حل این مشکل خارج می شدند. آیا بجای نشستن پشت میزی در صدها کیلومتر دورتر از منطقه و اندیشیدن (امیدوارم) به حل موضوع، باگردهم آوردن نمایندگان محلی مردم منطقه و بررسی نیازشان، راه حل جامع تری حاصل نمی شد؟ آیا مسئولین مطمئن هستند که خود مردم گرمه و حتی جاجرم با این پیشنهاد موافقند؟(از هم اینک زمزمه های مخالفت اهالی دشت و دیگر مناطق شنیده می شود)

امیدوارم به این سئوالات اندیشیده شده باشد و چشم منطقه بجای اصلاح ابروانش کور نگردد. اگر تاکنون دعوا بین جاجرم و گرمه بود از این به بعد دعوا بین دشت، ایور، درق، گرمه، سنخواست، جاجرم و... نباشد.

روی دیگر سخن با مردم بزرگوار شهرستان است. امروز در گوشه کنار دنیا شاهدیم که کشورها با حفظ استقلال و هویت خود به سمت وحدت و یکپارچگی حرکت کرده تا برای رسیدن به هدفی مشترک که جز رشد، توسعه و در نهایت رفاه عمومی آنان نیست، از تمام ظرفیتهای خود استفاده می نمایند. حال اگر در حل معضل منطقه به جای پاره پاره کردن شهرها و رودر رو قراردادنشان و بزرگ کردن دولت راه حلی یافت می شد که در حین حفظ هویت شهرها، همگی با استفاده از ظرفیتهای موجود و یکپارچه به سمت رشد و توسعه حرکت می کردند بهتر بود یا ....

به هر حال امیدوارم اگر مردم جاجرم با این طرح به خواستشان می رسند از همین امروز اقدام به برنامه ریزی برای آینده نمایند و عقلای قوم با ارائه طرح و چشم اندازی بلند مدت، سازندگی و توسعه را از مسئولین محلی و ملی مطالبه نمایند و با سعی و تلاش وافر اثرات سوء عقب ماندگی ناشی از اختلافات گذشته را جبران نمایند. 

جاجرم طبق قانون تقسیمات کشوری در آبان 1316 به عنوان بخش در شهرستان بجنورد از استان شمال شرق تشکیل شد (ایران . قوانین و احکام 1316 ش ص 62 75ـ76).

تیر 1323

در تیر 1323 تعدادی آبادی از شهرستان سبزوار جدا و تابع بخش جاجرم شهرستان بجنورد از استان نهم (خراسان ) شد (همان چاپ دوم ص 28 مکرر). در همان سال جاجرم دهستانی مشتمل بر شش آبادی در استان نهم ضبط شده است (ایران . وزارت کشور. ادارة کل آمار و ثبت احوال ج 3 ص 89).

تقسیمات کشوری 1355

طبق تقسیمات کشوری 1355 ش بخش جاجرم در شهرستان بجنورد دارای چهار دهستان جاجرم سنخواست شوقان میانکوهسارات و یک شهر به نام جاجرم بود (ایران . وزارت کشور ص 5). در 1369 ش بخش جاجرم شامل دهستانهای میان دشت چهارده سنخواست جلگه شوقان و دو شهر گرمه و جاجرم (مرکز بخش ) بود (ایران . قوانین و احکام 1370 ش ص 818).

تصویبنامة مورخ اول خرداد 1376

طبق تصویبنامة مورخ اول خرداد 1376 جاجرم به شهرستان تبدیل و مرکز آن شهر جاجرم تعیین شد (همو 1377 ش ص 146). در سرشماری 1375 ش جمعیت جاجرم 001 55 تن (با احتساب دو شهر گرمه و جاجرم ) ضبط شده است که از این میان 258 30 تن (با کسر دو آبادی سنخواست و شوقان ) یعنی حدود 55% روستانشین و 743 24 تن (با احتساب دو آبادی اخیر) حدود 45% شهرنشین بوده اند ( رجوع کنید بهمرکز آمار ایران 1376 ش الف ص 2ـ10 همو 1376 ش ب ص هفتادوهفت ـ هفتادوهشت ).

در 4 بهمن 1377

در 4 بهمن 1377 مرکز شهرستان جاجرم از ادغام دو شهر جاجرم و گرمه تشکیل شد ( رجوع کنید به گرمه جاجرم * ایران . وزارت کشور. معاونت سیاسی 1382 ش ب همانجا).

17 خرداد 1383

سپس با تقسیم استان خراسان به سه استان خراسان شمالی و خراسان جنوبی و خراسان رضوی در 17 خرداد 1383 شهرستان جاجرم در استان خراسان شمالی قرار گرفت ( روزنامة رسمی جمهوری اسلامی ایران ص 1).

تصمیم دولت پیشین مبنی بر استقرار ادارات بین این دو نقطه شهری، برای پیوند دادن آنها به‌هم، شاید تا ‪ ۷۰‬سال آینده نیز نتیجه ندهد.

استاندار خراسان شمالی گفت: مشکل شهرستان جاجرم و مرکزیت همزمان دو شهر در این شهرستان، موجب بروز مشکلاتی برای مردم این سامان شده که باید بصورت عاقلانه‌ای حل شود.

"بهروز همتی" در نشست شورای اداری این شهرستان که با حضور مدیران کل خراسان شمالی برگزار شد، افزود: تصمیم دولت پیشین مبنی بر استقرار ادارات بین این دو نقطه شهری، برای پیوند دادن آنها به‌هم، شاید تا ‪ ۷۰‬سال آینده نیز نتیجه ندهد.

وی افزود: حتی در صورت عملی شدن این مصوبه نیز، گرمه‌جاجرم به شهری خطی و طویل بدل خواهد شد که ساماندهی و ارایه امکانات شهری بدان چندان امکان پذیر نخواهد بود.

وی با اشاره به اینکه برای حل مردم این دو شهر اقداماتی در حال انجام و طرحهایی در دست بررسی است، گفت : البته تا قطعی شدن این طرحها و اتخاذ تصمیم جدید، آخرین مصوبه دولت قبلی در مورد این شهرستان مبنای کار مدیران استان و شهرستان خواهد بود.

اختلاف دو شهر گرمه‌و جاجرم بر سر مرکزیت شهرستان جاجرم، به ناگزیر دولت را در سال ‪ ۷۷‬بر آن داشت تا با گذراندن مصوبه‌ای این دو شهر را با ‪۱۰‬ کیلومتر فاصله از هم، به عنوان شهر "گرمه‌جاجرم" و مرکز شهرستان جاجرم معرفی کند.

اما اجازه بدهید دربارة این دیار دو سه جمله بگویم. البته دولت در جلسات کارشناسی تهران با حضور معاونین رئیس جمهور، وزرا، مدیران استان و نمایندگان محترم در مجلس کارهایی که در این استان باید انجام بدهد، بررسی و مطالعه کرده و در این سفر هم از نزدیک وزرا می آیند می شنویم، می بینیم، و تکمیل می شود و در جلسة دولت تصمیم گیری خواهد شد. برای این دیار تصمیمات فراوانی اتخاذ خواهد شد. من دو سه تا از آنها را عرض می کنم.
یکی از تصمیماتی که من سربسته به شما می گویم و ان شاءالله در تهران اتخاد خواهد شد، چون ما در استانها راجع به تقسیمات کشوری تصمیم نمی گیریم. ان شاء الله مشکلی که در اینجا است، دولت با یک تصمیم انقلابی حل خواهد کرد و مردم این خطه را نجات خواهد داد. برای دولت تک تک شما مردم، تک تک روستاها و تک تک شهرها عزیزید.
سرمایه های ملت ایران شماها هستید. نباید خدای ناکرده وقت و انرژی در اصطکاکات بی حاصل هدر بشود. ما مشکل را ان شاء الله حل خواهیم کرد. همه باید همت کنیم و این خطه را آباد بکنیم، ان شاء الله.

ظاهراْ صحبت در مورد جاجرم و مباحث مرتبط با آن بدون بحث تقسیمات کشوری - ابتر بوده و تمام مشکلات ریشه در مشکل عظمی! تقسیمات کشوری دارد. به همین جهت این موضوع در وبلاگ گشوده شد تا دوستان جاجرمی گرمه ای سنخواستی و ... و ایرانی! نظراتشان را پیرامون این قضیه به همراه راههای برون رفت آن مطرح نمایند تا شاید گره ای از کار خلق گشوده شود

مطالب مفصل خود را می توانید از طریق ایمیل برای ما ارسال دارید تا به نام خودتان منتشر شود و مطالب کوتاه را نیز در قسمت نظرات وارد نمایید.