استان خراسان شمالی در شمال شرق کشور قرار گرفته است و با وسعتی حدود 28 هزار کیلومتر مربع، 1.7 درصد از کل مساحت کشور را تشکیل می دهد. این استان از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با استان گلستان هم جوار است. خراسان شمالی دارای 7 شهرستان به نام های بجنورد، اسفراین، شیروان، جاجرم، فاروج، مانه و سملقان و گرمه است. بر اساس بررسی های باستان شناسی پیشینه تاریخی این استان به دوران نوسنگی و حدود 5 تا 8 هزار سال پیش می رسد. آثار به دست آمده از محوطه های تاریخی کشف شده بیانگر ارتباط این منطقه با خارج از فلات ایران است. در دوره اشکانی، خراسان به عنوان خاستگاه قوم پارت جایگاه ویژه ای داشته است. همچنین قرار گرفتن این خطه در مسیر جاده ابریشم بررونق اقتصادی و اجتماعی آن در دوران مختلف تاثیرگذار بوده است. مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان شمالی در گفت وگو با خبرنگار ما می گوید: تنوع آب و هوایی و پوشش گیاهی، گردشگری روستایی، وجود مناطق حفاظت شده و بوستان های فراوان، دره ها، آبشارها، دشت ها، کوه ها، دریاچه های پشت سد و... بخشی از ظرفیت فراوان این استان برای جذب گردشگر است به طوری که از مناطق مهم گردشگری کشور محسوب می شود. علی کاظمی می افزاید: از استان خراسان شمالی به دلیل مجاورت با مشهد مقدس با عنوان باب الرضا(ع) یاد شده است همچنین این استان دروازه شمالی خراسان قدیم بوده است. وی در مورد تنوع فرهنگی این استان می گوید: استان خراسان شمالی از اقوام فارس، ترک، کرمانج، ترکمن و اقلیت های قومی گوناگون دیگر مانند بلوچ، عرب و لر تشکیل شده است و حضور اقوام گوناگون با فرهنگ های متنوع، همنشینی جذاب و در خور تحسینی را فراهم آورده است. این کارشناس میراث فرهنگی می افزاید: وجود اقوام گوناگون با ظرفیت های فراوان و متنوع و اثر متقابل آن ها بر یکدیگر سبب ایجاد مجموعه ای از هنرهای سنتی و صنایع دستی در این استان شده است که از آن جمله می توان به نوازندگان شمال خراسان که شامل 3 گروه: عاشق ها، بخشی ها و لوطی هاست اشاره کرد. موسیقی که همراه با رقص های محلی به نام یک قرسه، دو قرسه، شیش قرسه و انارکی است و با ساز سورنا و دهل و قشمه، دایره و کمانچه اجرا می شود و نشان دهنده حالات رزمی، شمشیربازی، نیزه بازی و چوب بازی است. علی کاظمی در مورد آداب و رسوم مردم این منطقه می گوید: مردم استان خراسان شمالی در طول سال جشن های گوناگون مذهبی، ملی و محلی برگزار می کنند که از آن جمله می توان به جشن میلاد پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) و جشن های ویژه نوروز، جشن آق قویون، جشن کشتی با چوخه، جشن شکرگزاری برداشت محصول در روستای نامانلو اشاره کرد. وی ادامه می دهد: پوشاک محلی بخشی از فرهنگ هر منطقه است و لباس های رنگارنگ مردان و زنان کرمانج، ترکمن و ترک در استان خراسان شمالی علاوه بر این جزو زیباترین جلوه های این خطه از سرزمین پهناور ایران است که نظر هر گردشگری را به سوی خود جلب می کند. از صنایع دستی استان می  توان به بافته هایی مثل انواع گلیم، جاجیم، قالی و قالیچه و پلاس اشاره کرد. همچنین پشتی های ترکمنی، چادرشب و چارق از دیگر بافته های این استان محسوب می شود. علاوه بر این از دیگر هنرهای سنتی می توان به نمدمالی، تذهیب، مینیاتور، قلم زنی، منبت کاری و .... اشاره کرد. مدیر کل گردشگری خراسان شمالی در مورد مناطق نمونه گردشگری این استان می گوید: این مناطق به منظور جذب گردشگران از سوی سازمان میراث فرهنگی به دو دسته تقسیم شده است: دسته اول مناطق نمونه ملی که شامل، باباامان و بش قارداش می شود. دسته دوم مناطق نمونه استانی در روستاهای هدف گردشگری که شامل آب گرم ایوب پیامبر، باقلعه، فیروزه، رویین، بیدواز، اسفیدان و... است. همچنین از جاذبه های تاریخی استان می توان به مجموعه عمارت و آیینه خانه سردار مفخم بجنورد، بقایای ارگ تاریخی بلقیس اسفراین، تپه نادری شیروان، آتشکده اسپاخوی مانه و سملقان، مسجد جامع جاجرم، و قلعه جلال الدین گرمه اشاره کرد.

عمارت مفخم بزرگ ترین و شاخص ترین اثر تاریخی دوره قاجار در استان خراسان شمالی است که به دستور یارمحمدخان شادلو معروف به سردار مفخم حاکم شمال خراسان، به عنوان محل سکونت وی و خانواده اش ساخته شده است. این بنای مجلل 34 اتاق و 2 تالار بزرگ دارد. نمای اصلی ساختمان در سمت جنوب است که سراسر آن به زیباترین وجه با انواع فنون کاشی کاری معرق، هفت رنگ و با نقوش انسانی، حیوانی و هندسی زینت یافته است و موزه بزرگ باستان شناسی و مردم شناسی در این مکان دایر شده است. همچنین آینه خانه مفخم که یکی دیگر از یادمان های برجسته دوره قاجار است در این مکان قرار دارد. آینه خانه در ابتدا ساختمان دیوانی قلمداد می شده و برای انجام دیدارهای رسمی سردار مفخم با رجال سیاسی مورد استفاده قرار می گرفته است. این ساختمان 2 طبقه دارد و یکی از اتاق های آن تالاری سراسر آینه کاری شده است که نام بنا را از آن گرفته اند. نمای شمالی این بنا با 4 مناره بلند و طرح های زیبای کاشی کاری شده آراسته شده است.

تفرجگاه معروف «باباامان» در حاشیه جاده اصلی بجنورد- مشهد واقع شده است. این گردشگاه با پارک جنگلی واستخرهای دیدنی اش همواره مسافران زیادی را برای رفع خستگی به خود جذب کرده است. در باباامان چشمه ای وجود دارد که از دل صخره می جوشد و آبشارهای مصنوعی، هوای لطیف و شب های دل انگیز و زیبای باباامان هر گردشگری را وادار به توقف می کند.

تفرجگاه بش قارداش در حاشیه جاده بجنورد- اسفراین واقع شده است. وجود درختان کهنسال چنارو هوای دلپذیر مکان بسیار مناسبی را برای گردشگران فراهم کرده است.

این پارک در 30 کیلومتری بجنورد قرار دارد و یکی از مهم ترین مناطق حفاظت شده ایران از نظر زندگی جانوری است. شرایط توپوگرافی دشتی کوهستانی آن سبب شده که این منطقه یکی از متنوع ترین زیستگاه های گونه های وحشی ایران به شمار آید.

اسفیدان در جنوب شرقی بجنورد قرار دارد. منازل این روستا به صورت پلکانی در دامنه کوه ساخته شده است و منظره بسیار زیبایی را ایجاد می کند چنان که به این روستا نام «ماسوله خراسان» نیز داده اند.

آب گرم ایوب در روستای «گیفان» در 95 کیلومتری بجنورد واقع شده است. خواص درمانی ومنحصر به فرد این چشمه در درمان بیماری های پوستی سبب شده است که گردشگران زیادی به این روستا سفر کنند.

ویرانه های معروف به شهر بلقیس به عنوان یکی از بزرگ ترین میراث های گلی و خشتی کشور، بقایای شهر کهن اسفراین است که از بخش های گوناگون شامل ارگ، خندق، حصار، تاسیسات داخلی و گورستان تشکیل شده است. سالم ترین اثر بر جای مانده از شهر بلقیس بقایای ارگ است که 29 برج به ارتفاع حدود 11 متر دارد.

این روستا در 27 کیلومتری شمال اسفراین قرار دارد. در این روستا خانه ها به طرز بسیار زیبایی به صورت پلکانی بر روی یکدیگر ساخته شده اند به طوری که پشت بام منزل یکی حیاط خانه دیگری است. همچنین روستا با طبیعتی سرسبز، ارتفاعات بلند، رودخانه دایمی و درختان چنار قدیمی چهره ای منحصر به فرد دارد.

بنای تاریخی چهارطاقی تیموری در 6 کیلومتری شیروان قرار دارد. این مقبره به عید خواجه یکی از سرداران تیمور منسوب است. بنای مقبره با خشت و آجر ساخته و در مواردی با چوب استحکام بخشی شده است. فضای درونی بنا دارای اندود گچی است و در جاهای مختلف و به ویژه تقاطع اضلاع از گچ بری استفاده شده است.

این آرامگاه از جمله آثار ارزشمند مذهبی- تاریخی جاجرم به شمار می رود که تاریخ ساخت آن را به دوره ایلخانی نسبت می دهند. این آرامگاه پلان چهارطاقی ساده دارد که در پاکار گنبد به صورت هشت ضلعی درآمده است. طبق برخی روایات این بنا مدفن علی بن مهزیار از اصحاب خاص امام رضا(ع) است.

این قلعه یکی از برجسته ترین قلعه های نظامی خراسان شمالی است که در سده های 7-6 هجری ساخته شده است. این قلعه با مصالح سنگ و ساروج بر بلندای کوهی بنا شده که بر تمام دشت اطراف مشرف است. در هر ضلع قلعه برج مدوری وجود دارد که ارتفاع آن ها در برخی نقاط به حدود 15 متر می رسد.